Normaal gesproken ben ik geen fan van todayswoundclinic.com maar deze keer staat er leuk artikeltje op: Wound Dressing Selection Is More Than a Choice. (Link onderaan het artikel)
Ook in dit artikel ligt de nadruk nog steeds te veel op de keuze van het juiste verband in plaats van de juiste behandeling van de patiënt. Maar er staat een mooi lijstje in van hindernissen die, volgens de auteur, wondgenezing in de weg staan. Deze lijst komt uit Amerika, maar is volgens mij ook in Nederland van toepassing.
In het artikel is er sprake van 15 hindernissen. Hieronder zal ik ze benoemen en waar mogelijk nog prikkelender brengen. Het doel is natuurlijk niet om gelijk te krijgen maar om een, in mijn ogen, nodige discussie te starten. Oftewel, als je het er mee eens bent is het goed, als je het er mee oneens bent is het beter. Als we maar blijven nadenken.
De 15 hindernissen:
De eerste hindernis die wordt genoemd is inadequate anamnese van de patiënt, de wond en de omgeving van de wond. Nog steeds is onze anamnese niet optimaal, iedereen is van mening dat hij of zij het heel goed doet, maar als dat zo is, hadden we toch echt minder en minder langdurige wonden.
De tweede hindernis is dat de oorzaak van de wond niet wordt aangepakt, ik hoorde laatst weer dat een huisartsen groep heeft besloten om bij beenwonden maar geen enkel-armindex uit te voeren. Het is ook niet ongebruikelijk dat bij presentatie in een gespecialiseerd wondcentrum ineens wel de onderliggende oorzaak wordt ontdekt.
De derde hindernis is het gebruik van geavanceerde producten zonder eigenlijk goed te snappen wat je doet. Zodra je iets anders doet dan de wond bedekken, ga je spelen met de gebeurtenissen in de wond, dan is het heel handig om te weten wat nou precies het effect is van een interventie. Dan hebben we het niet alleen over verbanden. Gewoon proberen is hetzelfde als spaghetti tegen de muur aan het gooien om te kijken wat “al dente” is. Je zou gewoon moeten weten hoe je een wond behandeld.
De vierde hindernis die in het artikel wordt genoemd is dat door de invoer van allerhande formularia je niet meer kunt beschikken over juist dat hulpmiddel wat voor deze patiënt het verschil kan maken. Dan moet je alleen wel zeker weten dat je geen last hebt van de derde hindernis, heel vaak worden ook maar gewoon dure producten ongericht ingezet, de spaghetti methode.
De vijfde hindernis is het geven van onduidelijke aanwijzingen over het te voeren beleid. Daar maakt ze ongeveer iedereen zich schuldig aan, de ene door te zeggen; “doe er maar verbandje op” en de ander door een goede aanwijzing te negeren omdat je het toevallig even druk hebt of omdat je zelf van mening bent dat je het ook goed snapt.
De zesde hindernis bestaat uit het gebruiken van een product zoals het niet bedoeld is. Dit kan zijn dat je op basis van goede gronden een product “off-label” gebruikt. Maar veel vaker wordt er iets op gedaan omdat het bij die andere patiënt ook werkte. Of omdat je het probleem niet helemaal doorhebt. Of omdat het nu eenmaal zo geleverd is.
De zevende hindernis bestaat uit het gebruik van het verkeerde product, een wond heeft de onhebbelijkheid om ineens meer of minder exsudaat te gaan produceren, dan is het handig als je dat weet en daar je hulpmiddelen op aanpast. En er zijn natuurlijk heel veel andere manieren waarop je het verkeerde product kunt inzetten en die komen allemaal voor.
De achtste hindernis is kosten, kosten gaan voor de baat uit maar al te vaak wordt een wat kostbaarder interventie om financiële redenen niet ingezet, of juist wel, bijvoorbeeld het te snel inzetten van dure (verpleegkundig) specialisten. Overigens is het wel van belang je dure producten alleen maar inzet als je echt begrijpt waar we bezig bent, zie hindernis drie.
De negende hindernis is gebrek aan vergoeding, daar weet ik niet zoveel van.
De 10e hindernis is ook weer een pijnlijke, incompetentie bij de behandelaar. In het artikel gaat het zoals volgens mij over incompetentie van medici, niet onbekend in Nederland. Te veel mensen trappen in de val van de gemakkelijke wond. Onder het motto, “if you only have a hammer, every problem looks like a nail” krijgen veel behandelaren wonden eenvoudig dicht met bijvoorbeeld compressietherapie. Dat wil niet zeggen dat het goede wondbehandelaren zijn. Het wil veel vaker zeggen dat je gewoon doet wat je altijd gedaan hebt omdat je daar vaak goede resultaten mee bereikt hebt. Dat is iets heel anders dan, na goede anamnese, een gericht beleid inzetten. Verder zie ook hindernis vijf.
De 11e hindernis is het combineren van producten die elkaar helemaal niet aanvullen, ook daar heb ik niet zo’n helder beeld van maar er zijn vast genoeg professionals die hier hele duidelijke voorbeelden van hebben.
De 12e hindernis is het niet volgen van de aanwijzingen van de producent, recent begreep ik dat het ook in Nederland toch regelmatig voorkomt dat een product niet volgens de aanwijzingen wordt toegepast, met alle gevolgen van dien. Hoe vaak komen we vandaag de dag nog tegen dat een product ondersteboven is aangebracht?
De 13e hindernis is een slechte voorbereiding van het wondbed, ook hier moeten we het dan toch we hebben over onvoldoende debridement en/of bescherming van de wondranden. Vooral niet goed debrideren komt veel vaker voor dan zou moeten.
De 14e hindernis is het niet goed begrijpen van de wetenschap achter het product. Persoonlijk zie ik dit af aan de producten die tegenwoordig veel gebruikt worden, dat zijn toch vaak gewoon verbanden op de wond terwijl de wetenschap zich echt met heel andere dingen bezig houdt. Er zijn heel veel meer interventies die niets met verband te maken hebben maar wel effectief zijn. Alleen zul je daarvoor wel iets meer moeten verdiepen in de gebeurtenissen in de patiënt en in en rond de wond.
De 15e hindernis is een inadequate en verkeerd geplande evaluatie om het effect van het product te evalueren. Het mooiste voorbeeld is natuurlijk als je een hele lastige wond hebt die pas in een aantal maanden gaat sluiten, dan ga je echt niet in twee weken zien of je interventie effect heeft. Het gevolg kan zijn dat je om de zoveel tijd van product wisselt, waarbij vaak steeds ingewikkelder producten worden ingezet die eigenlijk helemaal niet zoveel toevoegen.
Kortom, kunnen we ons eigen Nederlandse lijstje maken?
We hebben in Nederland iets van 300-500.000 patiënten op jaarbasis, dat mogen van mij best wat minder worden. Dat lukt alleen als we met z’n allen de discussie over problemen en oplossingen aangaan.
https://www.todayswoundclinic.com/articles/wound-dressing-selection-more-choice#comment-756